E-mail loketten tegenover piramide-netwerk marketing

mei 95

Ik begin langzamerhand te beseffen, dat de digitale highway en de hele internet-hype eerder een soort wensdroom is dan een realistisch scenario, geen technology push, maar een soort millenistische profetie over de nieuwe tijd. Het jaar 2000 moet een breukpunt worden en als we dat allemaal maar hard genoeg roepen, dan gebeurt dat wel en als we allemaal maar geloven dat de techniek daar een grote rol bij speelt, dan zal dat ook wel.

Laat ik me maar weer eens tegen de gang der dingen verzetten en een niet zo populaire mening laten horen, maar mijn kritiek ook vergezeld doen gaan van wat positieve alternatieven.

Internet is hype, digitale snelweg is superhype en er wordt voornamelijk geld verdiend aan die hype en het binnenlokken van nieuwe lichtingen onschuldigen (particulieren en bedrijven), die ook zo nodig mee moeten doen. Het digitale piramide-verkoopsysteem werkt, steeds meer mensen vallen voor de verkooppraatjes en de aanstichters ervan worden juichend rijk, maar of je er echt wat aan hebt is net zo de vraag als bij Vital, Herbalife, NSA en meer van dat soort spul dat je aan vrienden en familie moet proberen te slijten. Bij het Internet gaat het net zoals bij die multi-level marketing produkten over iets waarmee je je eigen status kunt opvrijzelen, als jij al een net-adres hebt ben je toch iets meer waard dan die sukkels die zich nog moeten laten meeslepen. Je net-adres is een soort badge van de Vooruitgangspartij, de ene alleenzaligmakende digitale waarheid is met je, je volgt de Europese of nationale telecommissarissen en voelt je blij en gelukkig. Dat je na een tijdje doodmoe wordt van al die non-informatie op het Net, al die zogenaamd interessante sites gezien hebt en je e-mail het niveau van de ansichtkaartjes niet overstijgt, dat moet je vooral niet laten merken. Dat zou je eigen onkunde maar duidelijk maken of nog erger, iemand zou eens kunnen denken dat je geen vooruitstrevende, eigentijdse cyberburger bent en je niet meer vragen voor de volgende stap, je volgende niveau in de globale autoconspiracy der Internauten. Na WWW moet je gaan telnetten, IRC chatten of zelfs video gaan confereren en heb je al een eigen VR-connectie?
Men leutert maar door, het ene rapport na het andere ondertreept nog eens erg duidelijk dat we achterlopen, dat er iets moet gebeuren, dat de markt moet worden opengegooid. Maar waar praten we dan eigenlijk over, is een electronische en wereldwijd gekoppelde encyclopedie echt waar we op zitten te wachten? Ik ben niet tegen het Net, niet tegen telecommunicatie en zeker niet tegen gewone menselijke communicatie, maar hoe gaan we dat nu in de praktijk eens zo doen, dat de gewone man niet uit de boot valt, dat electronische post een stap vooruit wordt en geen elitair speeltje voor de happy few met een partij-adres.

Dan moeten we anders en echt democratisch gaan denken, dan mag een Digitale Stad project geen speeltje van (ex)-hackers zijn, dan moet je de man uit de straat er bij betrekken. Niet van boven af, maar voortbouwend op waar men behoefte aan heeft, voorzichtig electronische alternatieven introduceren die gebaseerd zijn echte behoeftes. Over e-mail denk je als Nederlander niet als je de buren ook gewoon kunt bellen, maar misschien is er tijdens je vakantie wel behoefte om te (laten) weten hoe het met je gaat. Op Tenerife zou een e-mail kantoortje en een verbinding met de ANWB-alarmcentrale misschien wel aanslaan.

E-mail heeft natuurlijk allerlei voordelen, er is een time-shift mogelijk, het is niet duur en ecologisch erg verantwoord. Vallen er nu wat praktische stimulerende maatregelen te bedenken, niet in de cowboysfeer en zonder enorme verhalen en visies, waarmee de burger op een eenvoudige manier de stap over de datadrempel kan maken.

Ik geloof het wel en met twee suggesties/voorbeelden wil ik dat duidelijk maken.

Ik stel voor dat er op de postkantoren een apart e-mail loketje komt, met een beeldschermpje, een tikkenteller en een min of meer gebruiksvriendelijke interface waar men z'n e-mail kan doen. In eerste instantie naar de overheidsinstanties, banken en instellingen die ons nu zo eenzijdig met hun datakanonnen mogen bestoken, maar in principe als een medium naast de gewone post en telefoon.

Daarnaast denk ik, dat het nuttig zou zijn, iedere Nederlander een e-mail adres te geven en laten we om te beginnen daarvoor maar ieders telefoonnumer gebruiken. Een database met een vertaaltabel naar net-adres kan toch niet zo moeilijk te maken zijn, een paar miljoen telefoonnummers en dan een naam en desnoods zo'n `gewoon' e-mail adres als sala@net.info.nl in een tabel en hup, iedereen weet waar hij/zij aan toe is.

Natuurlijk, voorlopig zul je dan heel wat mail voor niets wegsturen, omdat nummer 0xy-12345 nog geen e-mail doet, maar als iedereen af en toe op het postkantoor kan zien wat er voor hem aan mail is, dan gaan ze misschien thuis ook wel overstag.

Dit zijn twee simpele ideeen, en er zijn ook allerlei bezwaren tegen aan te voeren, maar als men tientallen miljoenen kan uitgeven aan een Science-museum in Amsterdam en meer dan 8 miljard aan treintjespelen door de Rotterdamse havenboys, dan kan een extra loketje in die door de ATM-flappentappers toch al rustiger postkantoren er misschien ook wel vanaf.

Deze twee suggesties heb ik opgedaan in de paar weken, dat er nu in het CyberCenter MySTeR 2000 (Lijnbaansgracht 92 Amsterdam 020-6202970) een min of meer openbare e-mail/internet gelegenheid is. Vooral Amerikanen en Scandinaviers komen daar langs om hun e-mail te checken en het equivalent van een ansichtkaartje te sturen. Heel blij, want er is geen hotel in Amsterdam waar je dat kunt doen en dus gaan ze achter een PC zitten en doen hun e-mail groetjes en kijken in hun mailbox.

Lijkt eenvoudig, maar in de praktijk is dan de bestaande software niet echt handig, blijven de telefoonlijnen openhangen, stuurt men lukraak mail naar min of meer vergeten en dus gegiste adressen en blijkt een PC een kwetsbaar ding als er door Jan en alleman maar op geramd kan worden. Maar het leeft, de bezoekers zijn bereidwillig, vaak erg goed thuis op het net en willen dat ook op hun vakantie niet missen. Ze zijn verbaasd dat zoiets dan mogelijk is, dat ze zo maar even kunnen inloggen en even kijken wat de e-mail brengt. Maar eigenljk is het natuurlijk heel logisch en praktisch en om daar nu een notebook voor mee te slepen, dan rommelen in je hotel en zoeken naar telefoonstekkers en lokale inbelnummers is ook niet zo makkelijk.

Waarom leveren hotels dit soort service niet? En als dan de VVV op bezoek komt en je lid probeert te maken blijken die beste mensen geen idee te hebben over Internet, e-mail en electronische databanken en zal je bijdrage (als lid/bedrijf) op gaan aan hun papieren promotiekrantjes (sorry, het NBT zit wel op het NET), maar doen ze verder aan dit soort dingen nog niets (aan de tirannie der parkeer-roofridders waar de meeste buitenlandse bezoekers aan MyST<138>R over klagen overigens ook niet). Hier is dus wel een behoefte, voorlopig bij toeristen, en daar kun je op voortbouwen en dat op bredere schaal beschikbaar stellen.
Bij al dat afstandelijke geleuter over de informatica zou eens iemand een goede interface voor zo'n e-mail loketje moeten opzetten! Laat men eens ophouden met speculaties en gewoon wat werkeloze academici - natuurlijk na het aspergeseizoen - op zo'n project zetten. De toekomst van de digitale consumptiemaatschappij is bijna wekelijks het onderwerp van een of andere workshop, seminar of bijeenkomst van nette heren, die bedenkelijk kijken en vooral bevreesd zijn over wat dat allemaal voor hun positie gaat betekenen. Veel angst voor het onbekende, veel onzekerheid en onbegrip, en daarom tast men ook flink in de buidel om de toekomstvisie van deze of gene te horen. Ik moet daar eigenlijk wel een beetje om lachen, de blinden die van de dove willen horen hoe te zien, want veel echte ervaring met Internet, met digitaal consumentisme en waara men verder ook maar over confereert is er niet. Je leest in de zogenaamde vakbladen over de reclamewereld en marketing en zo de meest fantastische verhalen over verkeer op het internet, over tienduizenden `hits' per dag, over de commercie op het Net, maar voor het grootste deel is dat overdreven of gewoon gelogen. Dat Internet, dat is echt nog niet echt van start gegaan. In .NET schreef iemand "het Internet is net een enorme bibliotheek, maar dan zonder cataloguskaarten, de bezoekers komen binnen, kijken wat rond en gaan weer weg." In de praktijk van een internet-caf<130> leer je andere dingen dan wat de heren geleerden en deskundologen allemaal weten te vertellen. Natuurlijk, ik ben best bereid om mijn suggesties, tenslotte ook maar op basis van beperkte ervaring, te relativeren. Aan de andere kant, wie kan nu eens haarfijn aangeven wat er tegen is om op het Centraal Station of op Schiphol een publieke e-mail terminal neer te zetten, zelfs al moet je daar voorlopig iemand naast zetten omdat het systeem nog niet echt gebruiksvriendelijk is. Lijkt me leuker werk dan asperges plukken!

Luc Sala