Voor kleine en middelgrote bedrijven en organisaties zijn er al een paar
praktische tips te geven. Natuurlijk is het verstandig zo snel mogelijk
te beginnen en waar mogelijk ten laste van het huidige boekjaar bijvoorbeeld
oudere PC's te vervangen. De echte kosten zitten echter niet in hardware,
maar in de installatie, opleiding van mensen en implementatie. Ook klinkt
het aardig om bijvoorbeeld over te stappen naar een nieuwe versie van een
boekhoudpakket dat dan wel helemaal millennium-proof is, maar hoeveel tijd
kost dat? En is de leverancier wel in staat om in relatief korte tijd die
implementatie en het op maat maken van een administratie-pakket met toch
altijd weer eigen rekeningschema's en balansposten voor z'n klanten te
realiseren. De verwachting is dat meer dan 20% van de kleine ondernemingen
nog vóór 2000 overstappen op een nieuw boekhoudsysteem. Dat gaat om tienduizenden
installaties en zelfs marktleider Exact heeft al laten weten het daar moeilijk
mee te krijgen.
Kijk ook naar de situatie van de medewerkers, want stel dat iemand naar
een heel ver land op vakantie wil gaan en niet snel kan terugkomen. En
hoe staat het er voor als uw werknemers niet naar het werk kunnen komen,
omdat bruggen openstaan, verkeerslichten niet werken of tunnels onderlopen?
Het is heel verstandig om eens met iedereen om de tafel te gaan zitten
en daar over te praten. Misschien is een beetje financiële hulp voldoende
om bijvoorbeeld pooling te regelen, kunnen de echt onontbeerlijke technici
in die periode ergens dichterbij gaan logeren, er is met wat overleg nu
van alles op te lossen. Wie wacht tot december 1999 kan weinig medewerking
verwachten, hoe eerder hoe soepeler mensen omgaan met bijvoorbeeld vakantieplannen.
Hoe vertel ik het m'n klant?
De meeste leveranciers van IT-systemen, computers, besturings-installaties,
liften en apparatuur weten ondertussen best dat het millennium niet zonder
meer verzwegen kan worden. Enerzijds zit er een leuk stukje handel en vervangingsmarkt
in, anderzijds kun je klanten niet zomaar laten doorploeteren met systemen
en software die misschien niet millennium-proof zijn. Maar hoe kun je dat
het beste aanpakken, hoe kun je voorkomen dat de klant erg boos wordt omdat
de hardware die misschien pas een paar maanden of een jaar oud is nu toch
niet Y2K-bestendig is? Wachten op de brief van de klant die vraagt hoe
het zit met Y2K?
Een vriendelijke brief nu, waarin de klant krijgt uitgelegd dat er problemen
kunnen komen, wat er nu aan te doen valt, wat een verstandige aanpak is
om het probleem op te sporen en er iets aan te doen kan zeker geen kwaad.
Natuurlijk kan dat tot claims leiden, iemand die net nieuwe PC's kocht
en merkt dat ze niet Y2K-bestendig zijn zal gaan klagen, maar niets zeggen
en wachten tot ze het zelf (met Norton 2000, Timebomb, ProveIT 2000 of
zo) uitvinden is veel erger.
Raad als leverancier uw klanten aan niet zelf te gaan rommelen, zelfs de
eenvoudige `date' truc op een PC kan ernstige problemen opleveren als er
bijvoorbeeld beschermde (datum of dongel) software op de PC draait. Die
zegt bij een datum na 2000 of bij terugvallen op 3 augustus 1980 al gauw
het vertrouwen in de PC op, stopt in het beste geval en draait de data
in de soep in het ongunstigste geval.
Hier wreekt zich het gebrek aan status van de computer-afdeling. Ooit was
het mode om een Chief Information Officer in de Raad van Bestuur te hebben,
tegenwoordig is het vaak weer een afdelingshoofd die de computers doet.
Die heeft vaste, misschien niet altijd kraakheldere afspraken met z'n leveranciers,
met de teloorgang van een aantal grote hardware-fabrikanten is dat vaak
een systeemhuis/softwareboer die met allerlei touwtjes vast zit aan een
bepaalde hardware-kleur en verder meestal een staf heeft lopen van ingehuurde
en dure krachten van buiten. Wat doe je in zo'n geval, waar de computer-afdeling
waarschijnlijk erg hard roept dat alles onder controle is, mits z'n budget
maar groter wordt. Enig inzicht in de techniek is zeldzaam aan de top,
dus men laat het voorlopig maar gaan. Liefst zou men de externe accountants
harde tests, garanties en ondertekende verklaringen willen laten opmaken,
maar die passen daar voor.
Dus wordt er maar wat gerommeld, wat geleuterd, veel vergaderd, veel advies
ingewonnen, zelfs een groep mensen aan de code gezet maar gebeurt er fundamenteel
wel iets?
Innovatief denken over Y2K, ach dat doen ze maar in Amerika. En waarom
zou men ook, de software-branche is tenslotte niet gebaat bij enige vorm
van harde garanties, men heeft liever loze kreten als inspanningsverplichting
(dat betekent dus tig-uren declareren) en verder zien we wel.
Gelukkig zien we hier dat de aandeelhouder (en de toezichthouders en de
rechter in laatste instantie) toch duidelijk invloed aan het winnen is.
Wie als beursgenoteerd bedrijf (en dat geldt dan ook voor de toeleveranciers
en daarmee voor bijna iedereen) het Y2K niet realistisch inschat en aangeeft
de juiste maatregelen te hebben genomen, daarop controle te hebben uitgeoefend
etc. komt in de problemen. De beleggingsadviseurs kunnen aangeven zo'n
aandeel te mijden, notering kan worden opgeschort en eventueel zal men
na 2000 naar de rechter stappen.
Waar het nu op aankomt is een verstandige en verdedigbare strategie. Ook
achteraf begrijpt iedereen dat niet alles te regelen viel, maar je moet
wel een heldere strategie hebben en die ook taktisch goed hebben uitgevoerd.
Een van de manieren, waarop de militairen dit hebben aangepakt is om naast
de reparatie/controle van systemen ook de vervangingsoptie te ontwikkelen.
Dus ook kijken en evalueren wat een nieuw systeem kost. In een aantal gevallen
is zelfs zo'n nieuw systeem helemaal als schaduw-systeem geïmplementeerd.
Soms zat dat al in de planning en is het Y2K er bijgehaald om het iets
te versnellen of vertragen. Hierbij moet overigens worden opgemerkt dat
er ook een keerzijde is, namelijk dat het Ministerie van Defensie (DOD)
ook dreigt met een moratorium op nieuwe software, nu men het Y2K-probleem
blijkbaar niet voldoende onder controle krijgt.
Toch is ten minste een grondige analyse van het vervangings-alternatief
nuttig, al was het maar als een stukje verzekering tegen aanspraken later.
Drie-sporenbeleid
Eigenlijk moet er, zeker bij grotere organisaties, een drie-sporenbeleid
zijn. Naast de traditionele manier van opsporen/repareren/testen dus een
analyse van de weggooi/vervangingsoptie, maar ook kijken een heel andere
manier van Y2K-debugging.
Net zoals bij belangrijke militaire projecten (de atoombom met Thin Man
en Fat Man) en bij het ontwerpen van b.v. nieuwe auto's gewerkt wordt met
twee van elkaar onafhankelijke teams zou dat ook bij Y2K kunnen gebeuren.
Een team dat het op de traditionele manier oplost, en een ander team dat
bijvoorbeeld vanuit de database-definities gaat werken met geautomatiseerde
tools. Beide teams rapporterend aan andere topmanagers en met hun eigen
budget, laat ze maar een wedstrijd doen wie de beste en snelste oplossing
heeft.
In wezen zijn bedrijven zo'n aanpak met 'n onafhankelijke audit wel gewend
van hun accountants, maar die blijken een aanzienlijke koud/warmwatervrees
te hebben voor Y2K-uitspraken. In feite zouden die adviseurs/accountants
al jaren geleden hhebben moeten waarschuwen. Het feit dat dat niet of niet
voldoende is gebeurd, diskwalificeert ze eigenlijk voor het 'echte' werk.
Wat dat betreft is de aansluiting van de accountants bij het Millennium-Platform
een veeg teken en een defensieve stap.
Het is dus in het algemeen aan te raden om het Y2K-probleem snel, met een
open instelling en niet te eenzijdig aan te pakken, liever twee keer kosten
maken dan één keer met de brokken zitten. Dat die brokken aanzienlijk kunnen
zijn, lezen we nu bijna dagelijks in de krant, zelfs de centrale banken
komen met hun maatregelen naar buiten, zo moeten banken nu extra reserveren
om tegenvallers in het MKB vanwege het millennium-probleem op te vangen.
Omgevings-analyse
Misschien zijn alle computers totaal millennium-proof, is alle software
doorgewerkt en kan er dus niets meer fout gaan, maar betekent dat ook dat
op maandag 3 januari 2000 iedereen fluitend aan het werk kan? Misschien,
als ieder ander hetzelfde deed, het licht nog werkt en de banken nog open
zijn, als de satellieten hun plutonium-krachtcentrales nog beheersen, als
uw bedrijf niet beroofd is en als het personeel wel naar het werk kon komen.
Wat dat betreft zitten we allemaal in een hele keten, een keten die veel
verder gaat dan onze toeleveranciers en onze klanten, we zijn zo afhankelijk
geworden van de techniek dat niemand op zichzelf kan zeggen millennium-proof
te zijn. Misschien wat indianen in Brazilië, wat bedelaars in Benares,
maar ook die komen op den duur in de problemen als kerncentrales ontploffen,
als de olietoevoer stopt of er een wereldwijde economische recessie komt.
Dat laatste is niet onwaarschijnlijk, de angst voor het millennium kan
zich vertalen in een beurskrach lang voordat er ook maar een bitje foutgaat.
Bij een analyse van de positie van bedrijf, organisatie of zelfs particuliere
situatie is het dus niet voldoende om na te denken over software en millennium-bugs,
maar hoe zit het met de beveiliging, is er voldoende contant geld, als
er 20% van de bedrijven failliet gaat (zoals voorspeld wordt) wie blijft
dan overeind?
Veel vragen en antwoorden die op z'n best vaag blijven. De banken bijvoorbeeld
achten zichzelf wel 100% millennium-proof, maar zijn ze bestand tegen een
run op de bank, kunnen ze uitbetaling van salarissen na 2000 echt garanderen,
hebben ze speciale voorzieningen om ook in een crisis toegang te geven
tot de safe met uw spullen/muntjes? Vragen die men tot nu toe ontwijkt,
maar die beginnen te knellen, zeker als genoeg bedrijven naar alternatieven
gaan zoeken en hun rekeningen liquide willen maken.
Aansprakelijkheid: ethiek
De aansprakelijkheid voor het oplossen van de eigen interne Y2K-problemen
valt niet eenvoudig weg te schuiven. Zelfs met allerlei brieven van leveranciers,
stapels papieren, garanties, inspanningsverplichtingen (begin met alles
op dat gebied goed te archiveren) van toeleveranciers zit vrijwel iedereen
ergens in een keten. Misschien kun je claims van klanten afschuiven op
je leveranciers, maar waarschijnlijk is het niet, terwijl ook de verzekering
niet thuis geeft (misschien dat alleen consumenten iets kunnen gaan claimen,
voor bedrijven is het per decreet van de Verzekeringskamer uitgesloten).
Voor bedrijven met beursnotering (of ambities in die richting) is een juiste
inschatting van de Y2K-situatie en de risico's voor bedrijfsvoering en
afzet al heel opportuun. Wie wil achteraf door aandeelhouders (hier of
in landen waar class-acts in de mode zijn) ter verantwoording worden geroepen
en in hoeverre willen accountants zich branden aan Y2K-verklaringen? Grote
accountantskantoren als KPMG hebben van de Gay Games affaire in Amsterdam
wel geleerd dat ze daarbij heel wat meer riskeren dan wat geld (waarom
hebben ze niet direct die 5 miljoen stilzwijgend bijgepast, nu is KPMG
politiek besmet en kost ze dat een veelvoud aan opdrachten).
De hele Y2k-affaire is wat dat betreft een leerschool in integriteit, op
dit moment moet iedereen voor zichzelf, het bedrijf en het umfeld van klanten,
overheid en aandeelhouders beslissen wat een heldere strategie is. Half-doorzichtige
stappen als het nu maar binnen budget '98 zo veel mogelijk al PC's gaan
vervangen lijkt slim, maar brengt grote risico's met zich mee. Bij bedrijven
omdat daarmee de werkelijke Y2K-kosten worden verdoezeld, bij de overheid
omdat grotere projecten openbaar moeten worden aanbesteed en op deze manier
die verplichting omzeild wordt. Begrijpelijk, men heeft haast en wil geen
onnodige 'red tape' maar op langere termijn verstandig? Als grote leveranciers
zoals IBM en Compaq zien dat er versnelde grootschalige vervanging plaatsvindt
en dat daarbij bepaalde Europese regels niet worden toegepast, mogen ze
dan ethisch gezien leveren? Of worden ze er later op afgerekend en schuiven
bijvoorbeeld ambtenaren de schuld op hen af. Je kunt leveringen op die
basis als een soort heling zien, gebruik maken van 'fouten' van ambtenaren
die je had kunnen weten.
Dubbele Y2-zekerheid
Op dit moment wordt veel Y2k-ellende nog afgeschoven naar de IT-afdeling.
De directie roept de IT-managers bij zich en zegt:" Los dat vooral op,
we willen geen ellende en als het wat kost moet je maar roepen!"
Daarmee is die brandbom weer van het bureau van het topmanagement, dat
zich dan weer druk kan maken over de 7,5% belasting op opties die misschien
niets meer waard zijn!
De praktijk is dat dan de IT-baasjes hun leveranciers uitnodigen om oplossingen
aan te dragen, die hebben de zaak destijds ook geleverd, kennen hopelijk
het systeem en de code en mogen het oplossen. Die leveranciers grijpen
naar noodmaatregelen, doen vooral gewichtig over hun aanpak en gaan op
basis van uurtje-factuurtje zelf of met nog duurdere externe Y2K-deskundigen
aan de gang. Voorlopig vaak maar op basis van handmatige analyse van programma-regels,
liever nu aan de gang dan wachten is het motto, de klok tikt!
De ellende is nu dat die hele software-branche nogal traditioneel is ingesteld
en omdat het vaak om heel oude programma's (code) in Cobol, PL-1 of Fortran
gaat; er zitten daar niet de beste mensen op. Eens wat verder kijken dan
de uitdraai en de coderegels staat niet in hun opdracht en het werk is
al zo saai, meer dan die zoveel regels per dag nakijken is er niet bij.
Data-dictionary analyseren: source code management
Andere methodes, zoals het met de computer analyseren van programma's,
maar ook van database definities (de database dictionary) en de verbanden
tussen databases past niet in dat beeld. Toch is die data-dictionary ook
voor het topmanagement een goed insteekpunt om het probleem bespreekbaar
te maken. In welke databestanden zitten de problemen, en wat valt daar
aan te doen. Verschuiven (windowing), datumconversie/compressie naar een
alfanumerieke of hexadecimale code, een sprong van 28 jaar voor en na inbouwen
(dan vallen data en dagen hetzelfde) of gewoon maar het aantal velden van
6 naar 8 uitbreiden. De datumvelden zijn (voor adminsitratieve zaken) de
basis van het probleem.
In het algemeen heeft het beheer van de broncode (source-code) de afgelopen
decennia niet de hoogste prioriteit gehad, er zijn ook software-programma's
die wel draaien maar waarvan de oorspronkelijke (bron) programma's verloren
zijn gegaan. Dan is herschrijven of reconstrueren een dure grap, maar voor
vitale systemen helaas noodzakelijk.
Wat gaat dat kosten: Arbitrage-clausule
Een van de problemen op dit moment is dat niemand weet hoe goed of slecht
de diverse millennium-adviseurs, software-reparatiediensten, consultants,
inhuurkrachten en software is. Her en der roepen bedrijven dat hun product
XYZ de universele oplossing is, dat met weinig moeite de millennium-bug
gevonden een aangepakt kan worden, maar hoe weten we wie daar malafide
of bonafide in is.
Wat ontbreekt is een overkoepelend orgaan, van voldoende gewicht en met
steun en controle vanuit de IT-branche, de verzekeringswereld en de overheid
die hier wat aan doet. Een organisatie die niet alleen de kwalificatie
of claims van aanbieders kan beoordelen, maar daar middels een garantiefonds
ook de nodige kracht aan kan geven.
Het opleiden van millennium-specialisten zonder dat we weten wat ze kunnen,
zonder examen, zonder test, zonder garanties voor vakbekwaamheid is het
soort noodmaatregel, dat uiteindelijk meer kost dan het oplevert. Ook moet
er een nationaal (of zelfs internationaal) compliance test-center komen,
waar men software-oplossingen kan controleren op werkzaamheid. Een soort
officiële millennium-audit organisatie is hard nodig en het feit dat het
Millennium Platform dit niet als een eerste prioriteit heeft aangepakt
is een misser. Nu ontstaat een wildgroei in millennium-specialisten, weet
niemand wat nu wel echt Y2K-proof is of niet, dan gaan we alles dus toch
maar weer dubbel controleren en kost de hele zaak veel meer dan nodig en
wat nog belangrijker is, komen we ook voor vitale functies niet op tijd
klaar.
Ook voor verzekeraars is zo'n systeem van gekwalificeerde millennium-audits
nodig, op dit moment is er niets verzekerbaar (bij nieuwe polissen) en
dat leidt op zich weer tot onnodige paniek.
Een van de maatregelen, die het probleem van de kwaliteit van millennium-werk
zou helpen verlichten is het opstellen en verplicht voorschrijven van standaard-organisatie
achteraf mogelijk is. Indien bijvoorbeeld de overheid een dergelijke clausule
zou hanteren, kunnen exorbitante rekeningen en prestaties die achteraf
onder de maat waren, ergens na 2000 door een onpartijdige instantie worden
beoordeeld. Dat is lastig en een extra onzekerheid voor de zakkenvullers
uit de IT-branche, maar zou een boel ellende en verspilling kunnen tegengaan.
Om te beginnen zou de politiek (of de mondige burger) eens moeten vragen of er door het bestuur van de gemeente (provincie, deelraad, waterschap) wel:
Internationaal
Omdat we nationaal de zaak nog niet op orde hebben is er weinig belangstelling
voor de internationale problematiek. Nu zullen ze in Tonga of Zimbabwe
minder problemen krijgen, de samenleving is daar veel minder computer-afhankelijk,
maar ze helemaal aan hun lot overlaten is ook niet goed. Het zijn onze
klanten en leveranciers, als we ze helpen hier goed doorheen te komen kunnen
we later zaken blijven doen.
Er is echter een ander aspect en dat is dat internationale samenwerking
om een paar echte brandhaarden aan te pakken hard nodig is. Dan praat men
vooral over de vaak oude en slecht beheerde kerncentrales en nucleaire
installaties, ook militaire, in het voormalige Oostblok en misschien in
Korea en China. Daar kan de zaak behoorlijk uit de hand lopen en er moeten
snel afspraken gemaakt worden en fors geld worden vrijgemaakt om daar wat
aan te doen. De overheid daar heeft er het geld en ook de expertise niet
voor. Het rijke Westen moet dit gaan oplossen. Er is nu een onderzoek opgezet
door de EU naar de staat van de Oost-Europese kerncentrales, O. Cherribi
zal als rapporteur optreden. Een van de oplossingen zou kunnen zijn dat
men de centrales platlegt, maar dan zal er van elders (W-Europa?) stroom
geleverd moeten worden.
Euro en Y2K: dubbel is te veel
De Europese leiders hebben zich bekeerd tot de Euro, maar of de invoering
daarvan door de hele Y2K-crisis niet in de knoop komt is de vraag. Het
lijkt erop alsof de Euro-deadlines erg gaan knellen en de toch geforceerd
snelle invoering van die Europese munt in dit licht een van de domste moves
is die maar gemaakt hadden kunnen worden. Terwijl men aan de ene kant die
Euro als onvermijdelijk ten tonele voert, blijken nog heel wat mensen er
niet in te geloven. Het zou me niet verbazen als men er nog eens een jaartje
over gaat slapen, zeker als de komende maanden de millennium-problematiek
wat nijpender wordt.
Overigens komen ook bij de hele Euro-conversie soortgelijke problemen naar
voren als bij het millennium-probleem. Zo werken veel programmeertalen
maar met maximaal 15 cijfers, vooral wanneer talen gebruikt worden als
PL/1 of C. Bij Cobol wordt standaard met 18 cijfers gewerkt. Nu zijn er
bij de Euro-conversie, gezien de omrekenfactoren en de getallen die in
lire's of peseta's luiden vaak te weinig cijfers om dat nauwkeurig genoeg
te doen en hele grote getallen worden afgekapt. Een lastig probleem dat
ons nog boven het hoofd hangt en net als Y2K over het hoofd wordt gezien.
Euro-wisseltruc?
Omdat ook de overgang op de Euro aan de orde is, maakt dat aan de ene kant
de software-zorgen van de banken groter, maar ze maken ook slim gebruik
van die conversie. Zo blijkt men nu nieuwe rekeningen aan te bieden in
het kader van die euro, die echter heel slim het opnemen van contant geld
beperken tot 5000 gulden of het alleen tegen aanzienlijke strafrente/korting
uitgeven.
Heel voorzichtig en iets om eens goed naar te kijken, het vrijmaken van
contant geld (of omzetten in goud) tegen eind 1999 is misschien heel verstandig
als je als bedrijf daarmee een moeilijke periode kunt overbruggen. Op dit
moment krijg je nauwelijks rente op tegoeden, maar wees dus verstandig
als men een hoge rente aanbiedt op conditie dat het geld niet wordt opgeëist.
En wie zich altijd ergerde aan de manier waarop banken zekerheden eisen
voor geleend geld, draai die rollen eens om en vraag welke zekerheden de
bank kan geven. Daarbij mag niet vergeten worden, dat juist de enorme expansies/overnames
van de grootbanken de laatste jaren hun kwetsbaarheid voor millennium-rampen
in andere landen alleen maar vergroot hebben. De crises in Azië en Rusland
hebben wel aangetoond, dat ook centrale banken maar beperkt kunnen bijspringen
als het echt fout gaat. In dat licht moet iedere burger, maar ook iedere
ondernemer en de overheid afwegen in hoeverre men voor een paar procent
minder rente misschien beter de liquiditeitspositie wat ruimer kan houden
in de loop van 1999. Een stapeltje Krugerrands in de kluis (en vraag even
of die nog open kan na 01-01-2000, er zitten ook chips in!) is misschien
wat nachtrust waard.
Profeten
Het gaat misschien te ver om nu plotseling profeten als Nostradamus opnieuw
tegen het licht te houden, maar er zijn toch lieden die 8 augustus 1999
als rampdatum zien (er zou een komeet kunenn neervallen volgens Nostradamus).
Anderen zien in deze milllennium-crisis een reactie op de vervuiling en
ecologische aantasting van moeder aarde. Hoewel de Hopi-voorspellingen
geen digitale component hebben of konden hebben, zou je hier toch een forse
waarschuwing van de Gaia in kunnen zien. Is het helemaal toevallig dat
onze planeet voornamelijk bestaat uit Silicium en dat chips feitelijk niet
meer zijn dan minimaal verontreinigde stukjes silicium?
Ook hier gaat het niet zozeer om de 'harde' feiten, maar als bepaalde religieuze
stromingen in de millennium-crisis de hand van God, Allah of Manitou menen
te herkennen, is dat al voldoende. Wereldrijken waren en zijn eerder gebouwd
op imaginaire constellaties en geloofswaarheden dan op harde feiten en
als de grote technologie-afgod van de 20-e eeuw in elkaar zakt hoef je
niet ver te zoeken naar een alternatief. Of dat neo-luddieten (weg met
de machines!) of fundamentalistische religieuzen zullen zijn maakt niet
veel uit, maar ik denk dat Bill Gates z'n wonderhuis misschien beter kan
fortificeren, anders spijkeren ze hem als eerste aan een kruis(venster)-raket.
Survival; self-help
Er zijn diverse sites op het Internet, waar dit soort bewegingen zich presenteren,
we nemen er een paar als voorbeeld.
Cassandra
Achter http://millennia-bcs.com zit het Cassandra Project, een idealistische
groep die het millennium-probleem als een soort roeping opvat. Men heeft
hele goede checklijsten gemaakt, checkt ook de claims van bepaalde leveranciers
en is een geweldige informatiebron voor wie zich bezorgd maakt. Natuurlijk
is het allemaal wat Amerikaans, maar er zitten nuttige tips tussen. Hun
preparation-checklist (millennia-bcs.com/prep.html) is de moeite van een
uitdraai waard met aanwijzingen over noodrantsoenen, emergency-medicamenten,
noodvoorraden water (bij een stroomstoring is dat ook hier heel snel een
probleem) en andere tips.
Survival food
http://survivalcenter.com is een organisatie, die survival-spullen verkoopt.
Voedsel, medicamenten, spullen voor waterzuivering, vitamine-pillen, het
is een hele catalogus. Vaak gaat het om spullen met een zogenaamde mil-spec
aanduiding, dus oorspronkelijk bedoeld voor militair gebruik. Naast gedroogd
en vriesgedroogd voedsel, plastic emmers en blikken (grotere maten ook
vierkant om ruimte te besparen) blijkt ook in vacuum-zakken verpakt voedsel
(in stikstof ruimtes gesealed om bederf tegen te gaan) populair. Men is
erg zorgvuldig, zo staat er altijd bij wat iets weegt, hoeveel calorieën
en vitamines het bevat in verhouding tot een normale dagelijkseportie,
hoe lang het houdbaar is en vooral hoeveel water je er bij nodig hebt.
Ook raadt men aan naast blikvoedsel ook zelf dingen te verbouwen, zo levert
men bij een basisrantsoen-kit voor 1 jaar ook wat extra zakjse zaden om
bonen en erwten te telen. Naast basisvoedsle zijn ook MRE's populair (Meals
Ready to Eat).
De survival business is niet nieuw, er zijn altijd trekkers geweest en
mensen die erg afgelegen woonden, maar de laatste maanden is er een enorme
expansie. Dit is een ware rage aan het worden, de speciale rantsoenen die
soms jarenlang goed blijven zijn vaak al uitverkocht. De vraag is dan ook
niet meer wat er allemaal in theorie te koop is, maar wat echt én snel
geleverd wordt.
Om een indruk te krijgen van een jaar-rantsoen voor 1 persoon, dat weegt
(verpakt) ongeveer 150 kilo en daar is minimaal 600 liter water voor nodig,
het moet ongeveer 2200 calorie en 96 gram eiwit (proteïne) per dag bevatten.
Een typisch pakket met voedsel voor 1 persoon voor 1 jaar kost ongeveer
1200 dollar, een family-pakket voor 4 ongeveer 3000 dollar.
Militia: burgerwacht
In de Verenigde Staten is men vaak wat extremer als het gaat om zaken die
de burger raken. De vrijheid om bijvoorbeeld wapens te dragen wordt door
veel Amerikanen gezien als een grondrecht dat er mede toe dient om de overheid
in toom te houden. Rond het millennium zijn er ook een aantal bewegingen
ontstaan, die staan op hun burgerrechten, zoals zij die zien en van belang
achten voor de Y2K situatie. Er zijn nogal wat organisaties, die zaken
doen met wapens, survival materiaal, boeken en video's, maar de Militia
of Montana gaat veel verder. Dat is eigenlijk een soort burgerwacht, een
actiegroep die zich druk maakt over de vrijheid en burgerrechten, zoals
zij die zien. Ze gebruiken het woord Militia en dat klinkt nogal dreigend,
alsof het een soort para-militaire organisatie is. De federale overheid
schildert hen af als extremisten en claimt zelf dat er maar één militia
is, namelijk de National Guard. Dat wordt door o.m. de Militia of Montana
niet erkend, zij beweren dat een militia per definitie onafhankelijk moet
zijn van de regering, als een burgerlijke beweging. Het is toch wel interessant
om te zien dat er in de Bill of Rights van de VS (de eerste 10 amendementen
op hun grondwet) onder meer staat:
2e Amendement: "A well regulated Militia, being necessary to the security
of a free State, the right of the people to keep and bear arms, shall not
be infringed." Thomas Jefferson zei daarover :" The strongest reason for
the people to retain the right to keep and bear arms is, as a last resort,
to protect against tyranny in government." Een laatste redmiddel dus tegen
een overheid die te ver gaat.
Overigens staat er op de website van de Militia van Montana een enorme
hoeveelheid gegevens over produkten, noodvoedsel, medicamenten, survival-boeken,
trainingsvideo's, die wel aangeven dat deze survival-beweging in de VS
goed georganiseerd raakt.
De website van de Militia of Montana is http://www.logoplex.com/resources/mom/catalog.html.
Burgerwachten hier: weerkorpsen
In Nederland is het oprichten van een burgerlijke militia niet toegestaan,
dergelijke organisaties vallen onder de Wet op de Weerkorpsen en er is
grote huivering om dat toe te laten. Toch zijn er in de praktijk tientallen
bewakingsdiensten en organisaties, die voor het beheer en de beveiliging
van allerlei objecten een dergelijke taak vervullen. Sommigen hebben zelfs
speciale bevoegdheden en in het kader van de privatiseringstrend van de
laatste jaren heeft de overheid heel wat taken weggeschoven naar ondernemingen.
Elders in de wereld is het al heel normaal dat bijvoorbeeld gevangenissen
door bedrijven worden ge-exploiteerd en voor de beveiliging bij sportevenementen,
massa-concerten, grote raves/house-parties wordt gebruik gemaakt van ingehuurde
bewakers. Dat gaat af en toe wel eens mis, dan blijkt de beveiliging zelf
op het boevenpad te gaan en dat geeft soms stevige schandalen. Misschien
omdat ook bij de overheid en de politie wel corruptie voorkomt wordt er
niet veel meer aan gedaan dan het directe probleem aanpakken en wat zwaardere
eisen stellen aan het personeel (zoals nu aan porties van disco's en nachtclubs).
Het idee om in Nederland iets als een militia te organiseren met het oog
op de millennium-problematiek mogen we echter niet voetsstoots verwerpen.
Ook zonder de wat krijgshaftige invalshoek van de Amerikanen is een Y2K-burgerwacht
misschien een nuttig instrument. Ik denk dan niet aan de bewapende mini-legertjes
van de Amerikanen die vooral in landelijke gebieden en dunbevolkte staten
als Wyoming en Montana die militia zien als een soort gewapende macht naast
politie en leger. Een organisatie echter, die op lokale schaal zorg draagt
voor het organiseren van de beveiliging en hulp bij calamiteiten kan heel
nuttig zijn. We kennen nu al zogenaamde buurtpreventie-projecten (crime-watch)
maar dat kan in het zicht van de Y2K-problemen wat worden uitgebreid.
Op heel kleine schaal kunnen buurtbewoners met elkaar afspreken dat ze
in geval van een stroomstoring op elkaars eigendommen zullen letten, zullen
helpen bij brand, ongevallen en misschien wonen er artsen of verpleegsters
in de buurt waarop dan een beroep gedaan kan worden. In het kader van het
opzetten van lokale millennium-comité's kom ik hierop terug.
Kleine gemeenschappen: solidariteit
Communes, leefgemeenschappen, sustainable communities, mensen die besluiten
om samen te gaan wonen en elkaar te steunen kennen we in heel veel vormen.
Ze waren er in de vorm van kloostergemeenschappen al duizenden jaren geleden,
uit de Jaren Zestig kennen we de hippie-communes, terwijl eco-dorpen recenter
zijn en in de VS nogal wat welvarende ouderen zich terugtrekken op het
platteland in speciale nieuwe leefgemeenschappen. Het is dus geen echt
nieuwe trend, maar wel één die in het licht van het Millennium opnieuw
actueel is.
Wanneer er werkelijk een massale ontwrichting van de 'moderne' samenleving
zou optreden dan kun je beter op het platteland wonen, daar is de afhankelijkheid
van stroom, computers en modern comfort minder, is er meestal een sterkere
gemeenschapsband en zit je dichter bij de voedselproducenten. Op een boerderij
wordt toch al rekening gehouden met het feit dat de telefoon of de stroom
niet werken of dat de weg naar de stad is afgesloten door sneeuwval of
overstroming, daar maakt men zich niet zo'n zorgen over isolement, misschien
zoekt men dat juist. In kleine dorpen, vooral in agrarische gebieden zou
men heel goed enige maanden of langer zonder die 'beschaving' kunnen. Op
den duur krijgt men natuurlijk wel behoefte aan medicamenten, onderdelen,
brandstof, contact met familie en zullen voorraden aangevuld moeten worden,
maar de afhankelijkheid is duidelijk minder dan in de grote stad. Veel
gemeenschappen of boerderijen hebben, omdat ze te ver van de bewoonde wereld
liggen of in het kader van ecologische verantwoorde autarkie (niet afhankelijk
zijn van buiten, zelfvoorzienend) al hun eigen stroomvoorzieningen (zon.
water, wind). Die zijn veel simpeler dan de complexe mega-centrales van
de grote stad en dus ook minder millennium-gevoelig. Ook de manier van
besturen van afgelegen gemeenschappen is vaak wat gemoedelijker, meer ingesteld
op burenhulp en sociale samenwerking dan de wat koude 'ieder voor zich'
mentaliteit in de grotere steden.
Decentraal ingestelde lokale besturen kunnen en doen meer zelf en kunnen
op hun schaal ook zeer effectief opereren. In een klein dorp kan bijvoorbeeld
gemakkelijk gevraagd worden of iedereen zo veel mogelijk het licht uitdoet
of weinig water wil gebruiken, de sociale controle is ook groter en men
denkt wat meer aan het gemeenschappelijke belang, er zijn misschien ook
meer actieve lokale organisaties, kerken etc.
Ook kent en erkent men sneller het leiderschap van bepaalde mensen in noodsituaties.
Dat laatste is een van de meer verborgen problemen van onze tijd, wanneer
het echt mis gaat hebben de mensen weinig vertrouwen in bijvoorbeeld de
burgemeester of de politie, omdat die vaak zo in opspraak zijn. Waarom
zou men die ambtenaar die kamerlid werd en nu burgemeester is vertrouwen?
Dat is een van de gevolgen van langdurige vrede, we hebben geen erkende
en gerespecteerde leiders meer, die met gezag de medewerking van de bevolking
kunnen inroepen.
In het algemeen is het platteland misschien een betere plek om de eeuwwisseling
te beleven, misschien zullen tegen die tijd ook veel mensen een tijdje
gaan logeren bij hun familie op het platteland en eens even afwachten wat
er gaat gebeuren. Daarmee raken we aan het probleem van het isolationisme,
mensen en gemeenschappen die zo angstig zijn dat ze zich verschuilen of
barricaderen.
Isolatie: hoe bescherm je de voorraden
Degenen die werkelijk vrezen dat er een grote crisis komt en zich verschansen
met voldoende voedsel, brandstof en medicijnen hebben een groot probleem.
Wat doen ze namelijk wanneer de rest van de wereld echt in de problemen
komt en besluit ook maar naar het platteland te trekken en daar, desnoods
met geweld, te nemen wat nodig hebben. Wie voorraden eten, benzine, medicijnen
of wat dan ook inslaat zal dat zo moeten doen, dat bij een echte crisis
de zaak niet door de eerste de beste passant wordt opge-eist. Daartoe kun
je de spullen (en je hide-out zelf) zo ver mogelijk van de bewoonde wereld
verbergen, camoufleren of achter dikke muren, in geheime grotten of diep
in de aarde verbergen, of je kunt je gaan bewapenen en indringers afschrikken.
Dit is een echt probleem, want wanneer je uit wezenlijke zorg over de wereld
je familie hebt ondergebracht op een veilige plek en er staan wat lui met
geweren aan de deur, wat doe je dan? Misschien is het wel de politie, die
op basis van een noodwet voorraden mag vorderen, schiet je die dan ook
zonder pardon van je terrein?
Dit punt is niet alleen theoretisch, er zijn in de historie steeds bewegingen
geweest, die zich verschansten en bewapenden en dan soms verzet boden tegen
de overheid, een bekend geval was Waco dat uiteindelijk op een bloedbad
uitdraaide.
De survival specialisten raden hier aan om zowel ultrageheime bergplaatsen
te maken als om samen met andere die 'verdediging' te organiseren en liever
met een stevige groep van een paar honderd mensen samen zo'n survival community
op te zetten dan in je eentje. Dat schrikt potentiële rovers meer af en
je kunt als groep ook nog in zekere zin afwegen of bijvoorbeeld het delen
van voorraden met buitenstaanders gewenst is.
Nu zal in Nederland deze situatie niet zo snel voorkomen, we zijn zo dichtbevolkt
dat er altijd wel een zekere mate van bevoegd gezag zal zijn. Toch kan
er, vooral wanneer de stroom uitvalt, een dergelijke situatie gaan groeien,
waarin geld, voedsel, benzine of medicamenten schaars worden. Vrijwel altijd
groeit er in zulke gevallen een 'zwarte markt' maar wat doe je als geld
misschien niets meer waard blijkt?
Nogmaals, het is niet waarschijnlijk dat in Nederland zo'n situatie zal
ontstaan, maar het is niet onmogelijk en dan komen we nog voor verrassingen
te staan. Ten tijde van de Cuba-crisis toen in de VS de dreiging van een
oorlog heel realistisch was en men in Los Angeles het publiek aanraadde
om voorraden in te slaan liet de regering van Nevada weten, dat men de
grenzen sloot voor mensen uit Californië. Men was bang dat de miljoenen
uit LA (natuurlijk een logisch doel voor een atoom-aanval) met auto's naar
de woestijn (Las Vegas) zouden trekken en kondigde aan, dat de National
Guard zou schieten op iedereen die de grens zou proberen over te gaan.
Het argument was dat Nevada niet genoeg eten had om de burgers van LA toe
te laten. Gelukkig is de zaak niet op de spits gedreven, maar het geeft
wel aan dat ook overheden in crisistijd erg egoïstisch kunnen handelen.
Rijk en arm: plutocratie
Hoewel de millennium-crisis in theorie iedereen gelijkelijk zal treffen,
zien we in de praktijk dat de 'rijken' er het meest bang voor zijn en er
ook het meeste aan doen. Landen als India, Afghanisatan, Kenia, Mauritius
of Ecuador hebben niet alleen vaak een andere tijdrekening (het Y2K-probleem
komt tenslotte voort uit de christelijke jaartelling) maar zijn zo arm
dat ze er helemaal niets aan kunnen doen. In een aantal gevallen zien we
dat de 'rijke' westerse landen dat wel moeten gaan oplossen, bijvoorbeeld
de reeksen kerncentrales van het voormalige Oostblok vormen een gevaar
voor het Westen en daar moet iets aan gedaan worden. De echt 'arme' landen
zullen er direct niet zo veel last van hebben, behalve dan dat een terugslag
van de wereldeconomie en het afnemen van de bestedingen, het toerisme en
de handel uiteindelijk ook die derde wereld landen gaat treffen.
Indirect zijn de armen wel degelijk het echte slachtoffer, want de grote
afwenteling is al begonnen. Over de hele wereld zien we dat het bedrijfsleven
de politiek probeert te verleiden tot het beperken van de aansprakelijkheid
vanwege het millennium-probleem.
Verzekeraars, software-bedrijven, electriciteitsleveranciers en telecom-bedrijven
steunen wetten en regelingen, die hun aansprakelijkheid (als er wat fout
mocht gaan) beperken. Ze doen ook zeker wel hun best ook technische maatregelen
te nemen om de Y2K-bug aan te pakken, maar garanties geven, nee. Ze verschuilen
zich liever achter wetten die het probleem bij de gebruiker, bij de onschuldige
koper van appatuur leggen, ze schuiven de Zwarte Piet zo ver mogelijk weg.
Er liggen nu al brieven op de mat van allerlei bedrijven en organisaties,
die zich onttrekken aan hun verantwoordelijkheid met vriendelijke kreten
als inspanningsverplichting, updates en upgrades, maar vooral zichzelf
dekken.
Er is, en dat kan niemand echt ontkennen, sprake van een scheiding tussen
arm en rijk. We worden intoenemende mate geregeeerd door de rijken (in
geld, opleiding, mobiliteit, informatietoegang) en als zodanig leven we
niet in een oligarchie, maar in een plutocratie. We worden geleefd en geregeerd
door de rijken, niet op basis van ge-erfd vermogen maar vaak door degenen
die via manipulaties, beurstrucjes, optieregelingen of gewoon corruptie
zichzelf hebben verrijkt. Ook politici zijn daar een deel van, als je tegenwoordig
een PvdA-kamerlid hoort vertellen dat ze voor de gein wat speculeert in
aandelen maakt niemand zich daar blijkbaar druk over, dat mag allemaal.
Ambtenaren hebben ontdekt dat via een beheers-BV wel vette salarissen en
vergoedingen mogelijk zijn, als zelfs de politiecommissaris van Amsterdam
mag sjoemelen dan is de weg vrij voor iedereen.
Niet echt iedereen natuurlijk, je moet wel aan de goede kant van de streep
staan, een credit-card en parkeervergunning hebben, dat is de manier waarop
de Plutocratie van de "Kok-Kaste" de rest van wereld achter de "data-wall"
buitensluit. En zelfs nu een dreigende economische crisis duidelijk maakt
dat veel van de 'nieuwe' rijkdom wel erg hol was, zien we dat de zogenaamde
leiders van het systeem, de banken en beursgenoteerde ondernemingen, niet
de hand in eigen boezem steken. 'Corporate Colonization' noemt men dat
wel, de macht van grote onderneming is zodanig dat ze nu zowel de gevolgen
van een economische crisis als die van het millennium-probleem kunnen en
mogen afschuiven op de burger.
Niet eens kijken naar de fundamentele onevenwichtigheid tussen rijk en
arm! Nee, nu moet het systeem gereorganiseerd worden, er moet een betere
bescherming voor investeerders in 'zwakke" landen komen, een nieuw internationaal
monetair stelsel als vervanging van het Bretton Woods-stelsel dat we sinds
de Tweede Wereldoorlog kennen. Is dat crisisbeheersing of camouflage?
Millennium of einde van de Kali-Yuga?
Maar daarmee zijn we aan het stuk millennium-denken dat niet zozeer met
de Y2K-bug te maken heeft als wel met het traditionele millennium-gevoel
van de overgang naar een andere tijd, een andere era of een ander katun
(Maya-tijdperiode). In het verleden zijn er vaak groepen geweest, die aan
zo'n overgang grote waarde toekenden en alvast maar op een hoge berg gingen
zitten of de komst van de Heer afwachtten in witte kleren. Vrijwel altijd
geloofde men dat dit 'einde der tijden' gepaard zou gaan met een of andere
natuurramp en de komst van buitenaardse of bovennatuurlijke krachten.
Nu zien we dat dezelfde emoties naar boven komen, maar denkt men eerder
dat de ramp door de mens zelf veroorzaakt is, door ecologische missers
of zoiets doms als de millennium-bug. Eigen schuld, dikke bult, geen Deus-ex-machina
maar een stomme fout. Geen natuurramp, maar een bug in het systeem. Dat
betekent wel dat men niet naar de kerk gaat, maar het wat technischer aanpakt
en geneigd zal zijn ergens op het platteland de storm uit te rijden met
voldoende voorraden, een eigen zonnepaneel en waterzuiveringsinstallatie.
Ik besef dan ook, dat veel van de hier gedane suggesties niet meer volledig te implementeren zijn. Het is te laat voor een echt 'clean' oudjaar 1999. Het is een kwestie van tijd, mensen en politieke wil. Waar vind je de expertise om niet alleen de atoomcentrales in Kiev en de luchtvaartdienst op Schiphol door te lichten, hoe maak je miljoenen, misschien miljarden mensen bewust van de problemen, zonder ze onnodig in paniek te brengen. Er moet zoveel gebeuren, zo veel uitgelegd worden, zoveel ivoren torens worden afgebroken, zoveel geheimhouding over de ware structuur van de financiële wereld naar buiten gebracht worden, zoveel wettelijke en praktische maatregelen genomen worden, het is werkelijk beangstigend.
Zelfs al gaan we voortvarend aan de slag, hoe pas je dat in, in een wereld
waar je nog geen schop in de grond kunt steken zonder vergunningen, protesten,
procedures. Waar bouw en organiseer je een veilige opslagplaats voor de
nood-archieven/files/deposities van alle burgers, hoe bereik je dat voorraden
reserve-onderdelen en grondstoffen naar een veiliger niveau gaan.
De politiek heeft wat dat betreft zitten slapen, men heeft voornamelijk
aandacht gehad voor technische problemen, de paniek en financiële rampen/beurscrash
zijn niet gesignaleerd. Wat dat betreft gaan we een periode van koortsachtige
activiteit tegemoet, de "War on Y2K" gaat van start. Een oorlog die tientallen
tot honderden miljarden gaat kosten, aan de overheid en aan iedere burger
en zelfs als we die oorlog winnen, zal de terugslag erna en de hele nasleep
mogelijk nog tientallen jaren duren.
Na 2000 toch feesten
Wanneer het enige tijd na 01-01-00 misschien duidelijk wordt dat het wel
is meegevallen, dat de ramp niet gekomen is en we weer door kunnen gaan
op onze koers naar de perfecte "entertainment"-samenleving en dat nare
informatica-tijdperk waar toch niemand echt iets van begreep achter ons
kunnen laten, komt er dan wel een groot feest?
Gaan we de formeel juiste overgang naar een nieuw millennium, die op 1 januari 2001 valt, wel groots en zonder angst voor Y2K-bug vieren? Of hebben we ondertussen iets geleerd, over afhankelijkheid van de techniek, over te ver doorgeslagen privatisering, over aansprakelijkheid voor produkten, over scholen die niet meer leren denken maar alleen `clicken', over een samenleving die mischien een andere koers moet gaan varen?
Positieve aspecten
Ik eindig graag met wat positieve opmerkingen. Want de millennium-crisis
brengt ook goede zaken mee, we noemden al de toename van contact tussen
de mensen, je leert mischien je buren eens kennen.
Ook zal deze crisis er toe leiden dat veel overheden en dienstverlenende
bedrijven/organisaties efficiënter en meer klantgericht gaan opereren,
de grote schoonmaak schudt ze ook qua organisatie wat op.
Ook internationaal zal men meer en beter gaan samenwerken, het wordt vanzelf
duidelijk dat je niet in ziekenhuizen in Amsterdam en Boston dezelfde problemen
moet gaan oplossen, maar overleg moet plegen.
Het allerbelangrijkste is echter dat we de hele informatica misschien wat
kritischer gaan bekijken, zijn wij er voor de computer of is de computer
er voor ons.
Luc Sala oktober 1998
JAAR 2000 Vragen en aanbevelingen Drs. O. Cherribi.
Aanbevelingen aan de overheid:
Planning
Vitale systemen'; welk percentage van de systemen is vitaal?
Als de departementen hoegenaamd niet over vitale systemen zouden beschikken,
is het niet zo verbazingwekkend dat de planning voor november a.s. gemakkelijk
gehaald kan worden.
De uitvoerbaarheid van de in de planning genoemde noodscenario's
Noodscenario's betekenen vaak het benutten van extra resources uit omgevingen
waar geen of minder nood is. Die extra resources zullen er niet zijn als
er niet voldoende preventief gewerkt wordt, omdat men dan op teveel plaatsen
een noodscenario zal moeten volgen. Op de uitvoerbaarheid van noodscenario's
kan men in 2000 niet rekenen.
Kan de minister de planning onderbouwen aan de hand van:
Overal in de wereld wordt allereerst geïnventariseerd welke systemen er zijn, welke worden vervangen door eventuele standaard pakketten en daarmee in samenhang hoeveel tijd het kost om deze in te voeren, danwel welke systemen worden aangepast. Voor de planning en de begroting is het belangrijk om vast te stellen om welke platforms het gaat, welke soft- en hardware er gebruikt wordt en wat het volume aan werk is om zodoende ook te kunnen bepalen hoeveel mensen met een bepaalde achtergrond nodig zullen zijn. Aangezien deze fase volgens de planning gepasseerd is, zouden deze cijfers beschikbaar moeten zijn.
Uit de cijfers van anderen laat zich afleiden dat de departementen voor enige duizenden manjaren aan werk zullen hebben m.b.t. het jaar-2000 probleem. Ook zullen ten behoeve van software tests specifieke 2000-computer omgevingen moeten worden ingericht. Hoe komt het dat deze activiteiten niet terug te vinden zijn in de vorm van openbare aanbestedingen?
HOOGSTE PRIORITEIT VOOR HET JAAR-2000 PROBLEEM
Het jaar-2000 probleem kan het functioneren van een departement volledig onderuit halen. Zou een departement niet op tijd Euro-rijp zijn, betekent het niet dat het departement niet functioneert, maar dat het zich niet goed presenteert. Omdat er een vaste verhouding tussen de gulden en de Euro wordt vastgelegd, zijn rapportages in guldens geen probleem m.b.t. de continuïteit.
SLACHTOFFERS: Uitvallen van systemen
Er zullen zeker slachtoffers vallen ten gevolge van het jaar-2000 probleem.
Deze slachtoffers zullen ontstaan enerzijds door het uitvallen van medische
systemen, klimaatregelende systemen en verwarmingen. Mensen kunnen 's nachts
onderkoeld raken. De apparatuur van de intensive care kan het laten afweten.
De levering van gas en elektriciteit kan onderbroken worden met mogelijk
dodelijke gevolgen. Denk hierbij aan recente gebeurtenissen bij de VU (bezoekers
die moeten helpen om mensen in leven te houden door stroomuitval), de elektriciteits-storing
in de regio Utrecht, de problemen in Canada met elektriciteit.
Onstaan van gevaarlijke situaties
Het jaar-2000 probleem komt ook voor in zogenaamde embedded systems. Dit
zijn systemen met een eigen logica zoals die gebruikt worden in telefooncentrales,
maar ook in chemische fabrieken, smelterijen, vluchtleiding systemen op
luchthavens en bijvoorbeeld in programmeerbare video-recorders. Het is
bepaald niet denkbeeldig dat ten gevolge van het jaar-2000 probleem sommige
fabrieken een gevaar voor hun omgeving gaan vormen omdat de processen niet
langer onder controle kunnen worden gehouden. Vliegtuigen worden onvoldoende
begeleid door het uitvallen van grondsystemen. De computers in de vliegtuigen
zelf kunnen het laten afweten.
Niet beschikbaar zijn van hulpdiensten
Zullen de hulpdiensten zoals 112, de brandweer, de politie en ambulance
diensten volledig operationeel zijn in 2000? Zullen ze bereikt kunnen worden?
Zal er een zodanig massaal beroep op hun worden gedaan dat ze de vraag
niet aankunnen? Zullen verkeersslachtoffers niet tijdig worden geholpen?
De wet van Murphy: Als iets fout kàn gaan, dan zàl het ook fout gaan!
Conclusie: er zullen in Nederland in 2000, gemeenten zijn waar werkelijk alles misloopt. Geen elektriciteit, de hulpdiensten onbereikbaar, het ziekenhuis in de problemen, enzovoorts. Noodplannen werken niet omdat op alle andere plaatsen alle capaciteit al volledig wordt benut. Hoeveel slachtoffers mogen er ten gevolge van het jaar-2000 probleem vallen? Welk aantal is acceptabel?
Personele Bezetting
In Amerika is sprake van toenemend tekort aan informatici. Om de mensen
bij de bedrijven en overheden vast te houden om de weinig status genietende
jaar-2000 werkzaamheden te verrichten, wordt daar met premies gewerkt.
Gaat de minister aktie ondernemen om te voorkomen dat het automatiseringspersoneel en daarmee onontbeerlijke kennis van de systemen door beter betalende (buitenlandse) bedrijven worden weggekocht?
Is de minister op de hoogte dat de per 1 januari ingevoerde wet met betrekking tot uitzendbureau's met name in de automatisering als een belemmering van de flexibiliteit wordt ervaren?
Weet de minister dat de opstelling van de belasting-inspecties die de free-lance automatiseerders niet meer als zelfstandigen wenst te zien, deze qua kennis en ervaring belangrijke groep daarmee motiveert om in het buitenland te werken?
Just In Time Delivery En Schaarste
Veel bedrijven houden uiterst kleine reserve voorraden aan om de financieringskosten
laag te houden. Dit veroorzaakt nu al onnodig veel goederenbewegingen.
Rond 2000 kunnen relatieve kleine kinkjes in de kabel leiden tot schaarste
aan allerlei goederen zoals voedsel en brandstof. Gaat de regering aktie
ondernemen om te voorkomen dat onze voorraden snel uitgeput raken?
Geautomatiseerde Aanpak
>
Bij veel software-houses heerst de zogenaamde 'uurtje-factuurtje'- filosofie.
Daarbij wordt de inzet van zoveel mogelijk medewerkers op uurbasis nagestreefd.
Gezien de grote tekorten in personeel, is het belangrijk de jaar-2000 aanpak
zoveel mogelijk geautomatiseerd aan te pakken, zoals men bij conversies
pleegt te doen. Conversies worden echter vooral door gespecialiseerde bedrijven
uitgevoerd die weinig mankracht hebben en vooral hun computers het werk
laten doen. Gaat de regering aktie ondernemen om de conversie aanpak te
stimuleren?
Oussama Cherribi: wat leeft er bij de departementen?
In het algemeen speelt dat iedereen die een beetje gevoel heeft voor de
omvang en de complexiteit van het jaar-2000-probleem wel uitkijkt om zichzelf
teveel te profileren. Niemand wil het risico lopen hiermee te worden opgezadeld,
want je kunt er niet mee scoren en het is dus slecht voor je loopbaan.
De mensen die er het meest over weten, houden zoveel mogelijk hun mond
en wachten af tot ze iets gevraagd wordt.
De negatieve geluiden over het MP zijn voor de coördinatoren heel herkenbaar. Er is een structureel tekort aan geld en zonder garanties voor financiering worden geplande werkzaamheden niet gestart.
De millennium coördinatoren op de departmenten zouden heel erg geholpen zijn, als aan hun de concrete vraag werd gesteld, welke problemen en activiteiten belemmerd werken op de voortgang van het Y2K werk en als deze problemen zouden worden aangepakt. De volgende antwoorden zouden dan onder andere zeker gegeven worden.
Aan alle IT managers op de departementen zou gevraagd moeten worden waar ze mee bezig zijn: "Ben je dáár mee bezig? En hoe zit het dan met Y2K?" Elk voorstel zou voorzien moeten zijn van een Y2K paragraaf. Implicaties voor Y2K projecten, prioriteit t.o.v. Y2K, enz..
Over de auteur:
Luc Sala (1949) is media-ondernemer met een breed scala van activiteiten.
Hij is actief in print (computerbladen), electronisch uitgeven (http://net.info.nl),
digitale content libraries (Mindlift/Beeldbankiers), beurzen (PC Dump dagen),
computerverkoop (BCE) en heeft een eigen commercieel televisiestation in
Amsterdam (MySTèR). Na zijn studie in Delft (ir) en Rotterdam werkte hij
voor een aantal grotere bedrijven en begon in 1982 als zelfstandig uitgever.
Naast z'n zakelijke activiteiten is hij een pionier op het gebied van alternatieve technologie zoals brainmachines (Egosoft) en virtual reality. Naast duizenden artikelen over computers, samenleving en media (grotendeels op http://net.info.nl) schreef hij een tiental boeken, waaronder het Internet Opstapboekje, PC-Starter, Virtual Reality, een boekje over Paddo's en publiceerde die ook op CD-ROM. Luc Sala is een onafhankelijk politiek activist, die onder meer actief is op het gebied van lokale media in Amsterdam.
Luc Sala sala@euronet.nl tel. 020-6202970 -mobiel 0654987876
Frame 427: Video's
Frame 413: Boeken